Kategorie nierejestrowanej działalności gospodarczej
– Nierejestrowaną działalność gospodarczą można podzielić na dwie kategorie:
– unikanie obowiązku podatkowego i uchylanie się od podatków
– nierejestrowana aktywność na rynku pracy (praca na czarno).
– 2 Zob. również znakomitą dyskusję na temat definicji szarej strefy w Pedersen (2003, s. 13-19) oraz w Kazemier (2005a), gdzie jest ona zbliżona.
Unikanie płacenia podatków towarzyszyło człowiekowi od początku istnienia systemów podatkowych. Polityka podatkowa jest jedną z najstarszych polityk w ogóle (chociaż nie zawsze była realizowana za pomocą pieniądza). Równocześnie jest ona jedną z tych polityk, w której bardzo łatwo o przesadę. Rosnące podatki stają się bardzo często istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost szarej strefy. Ściąganie podatku jest niczym innym jak pomniejszaniem ciężko wypracowanego zysku. Ludzie niechętnie oddają to, na co sami zapracowali. Dodatkowym impulsem do unikania odpowiedzialności podatkowej jest brak zaufania, że środki, które państwo zawłaszcza od zysku przedsiębiorstw, będą właściwie wykorzystywane3.
Unikanie płacenia podatków (ang. tax evasion) może przybierać wiele form i metod. Jedną z nich jest uchylanie się od płacenia podatków4. Termin ten jest stosowany, gdy mówi się o unikaniu przez osoby prywatne lub firmy płacenia podatków w sposób nielegalny, niezgodny z prawem. Najczęściej jest on używany, gdy osoby celowo i świadomie ukrywają faktyczny stan swoich zarobków przed państwem, aby zmniejszyć kwoty płaconego podatku (Mróz 2002, s. 35). Podstawowe formy takiej działalności to:
– niezgłaszanie przez podatnika odpowiednim władzom administracyjnym i fiskalnym swojej obecności lub działalności gospodarczej w kraju, w którym przebywa lub prowadzi działalność
– niezgłaszanie źródeł przychodu, dochodów lub zysków podlegających opodatkowaniu, pomimo istnienia takiego obowiązku
– niewykazywanie pełnej sumy dochodu podlegającego opodatkowaniu.
Kategorie nierejestrowanej działalności gospodarczej część 2
Drugą ważną kategorią sposobów uczestnictwa w nierejestrowanej aktywności ekonomicznej jest praca „na czarno”. Można ją podzielić na dwie grupy. Jedną z nich jest wytwarzanie dóbr i usług na własne potrzeby w gospodarstwach domowych, a drugą aktywność na rynku pracy nierejestrowanej. Może ona przybierać różne formy naruszania istniejących norm i uregulowań prawnych: począwszy od dodatkowej pracy zarobkowej w godzinach pracy oficjalnej, a skończywszy na gospodarce podziemnej zajmującej się produkcją i dystrybucją narkotyków. Praca „na czarno” występuje we wszystkich krajach i systemach ustrojowych świata. Oczywiście natężenie tego zjawiska jak i formy, pod jakimi występuje, nie są wszędzie jednakowe.
Najpowszechniejszą i zarazem najstarszą formą pracy „na czarno” jest wytwarzanie dóbr i usług na własne potrzeby w gospodarstwach domowych (konsumpcja naturalna). Do tej kategorii zalicza się produkcję rolną na własny użytek w gospodarstwach wiejskich. Wlicza się tu także różne formy aktywności produkcyjnej i usługowej w gospodarstwach domowych, takie jak sprzątanie, remon- ' Jako przykład można podać Francję, która borykała się w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych z poważnymi trudnościami ekonomicznymi. Wtedy to właśnie prezydent Mitterrand podjął decyzję o budowie w paryskiej dzielnicy Dćfanse Łuku Triumfalnego (Sowa, red. 1990, s. 8). Takie działania nie mogą przysporzyć polityce podatkowej zwolenników.
Więcej informacji nt. sposobów unikania podatków przez podmioty gospodarcze w: Kloc (1998, s. 16-17). ty czy opieka nad dziećmi. Innym przykładem mogą być wykonywane nieodpłatnie prace społeczne.
Leave a reply