Skala i struktura nielegalnego zatrudnienia pracowników część 3

W 2005 r. w porównaniu z latami wcześniejszymi, a szczególnie z 2004 r., nie zaobserwowano istotnych zmian w strukturze nielegalnie zatrudnianych pracowników według rodzajów działalności. Liczba podmiotów, w których wykryto przypadki nielegalnego zatrudnienia uległa zwiększeniu o ponad 33% w porównaniu z rokiem poprzednim. Nie zmieniła się natomiast struktura podmiotów, które zatrudniały nielegalnie pracowników. W dalszym ciągu dominowały w tym zakresie podmioty handlu detalicznego i hurtowego (2197). Zdecydowanie mniej było podmiotów zajmujących się pozostałą działalnością usługową (1203) oraz innymi rodzajami działalności (1055).

W 2006 r. w przeciwieństwie do poprzednio występujących tendencji, zasadniczo zwiększyła się liczba stwierdzonych przypadków nielegalnego zatrudnienia w szeroko rozumianych usługach. Liczba osób zatrudnionych w ten sposób osiągnęła poziom 3261 pracowników. Wzrost odnotowano zarówno w działalności związanej z handlem hurtowym i detalicznym (o 16%), jak i w pozostałej działalności usługowej (o 15,9%). Tak więc zmiany w działach usługowych miały raczej charakter porównywalny. Natomiast o około 6% zmniejszyła się liczba przypadków nielegalnego zatrudnienia w budownictwie, co mogłoby oznaczać, że w świetle obserwowanej na rynku pracy sytuacji braku fachowej siły roboczej, pracownicy w znacznie mniejszym stopniu godzili się na warunki oferowane im przez pracodawców. Zaobserwowano również w badanym okresie dalsze rozszerzanie się zjawiska „pracy na czarno” w innych rodzajach działalności gospodarczej. Liczba zatrudnionych nielegalnie pracowników zwiększyła się w tych dziedzinach o ponad 22%. Można zatem uznać, że w na rynku pracy w Polsce punkt ciężkości nierejestrowanego zatrudniania pracowników zaczyna przenosić się na inne obszary działalności gospodarczej, mimo wciąż odnotowywanej dominacji tych, w których zawsze pracodawcy wykazywali zwiększoną skłonność do naruszania przepisów prawnych. Wnioski te nie do końca znajdują jednak potwierdzenie w strukturze i liczbie podmiotów, w których stwierdzono przypadki nielegalnego zatrudnienia, według rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. W porównaniu bowiem z rokiem 2005 wzrost liczby takich podmiotów odnotowano jedynie w budownictwie (o prawie 18%). W pozostałych dziedzinach działalności gospodarczej wystąpiło zmniejszenie liczby firm. Może to zatem wskazywać na intensywność pojawiania się patologii w poszczególnych sferach działalności gospodarczej, a także na zmniejszanie się obaw pracodawców, którzy dotychczas wykorzystywali nielegalnych pracowników do realizowania zadań.

Przestrzenne zróżnicowanie zjawiska zatrudniania nielegalnie pracowników

Opisana struktura wskazuje nie tylko na kierunki lokalizowania się patologii zatrudnienia na polskim rynku pracy, ale również może świadczyć o tym, że właśnie szczególnie w tych dziedzinach do pracy mogą być przyjmowane osoby o przypadkowych kwalifikacjach, wpływających na niską ocenę świadczonych usług.

Przyjrzyjmy się jeszcze przestrzennemu zróżnicowaniu zjawiska identyfikacji podmiotów zatrudniających nielegalnie pracowników. W 2003 r. najwięcej przypadków nielegalnego zatrudnienia lub powierzenia innej nielegalnej pracy zarobkowej stwierdzono w województwach: lubelskim, świętokrzyskim i łódzkim (odpowiednio: 1276 osób, 842 osoby i 793 osoby). Najmniej natomiast tych przypadków było w województwach: śląskim, kujawsko-pomorskim i zachodniopomorskim (odpowiednio: 105 osób, 116 osób i 171 osób).

Zaprezentowane tendencje uległy zmianie w 2004 r., dlatego że do województw, które charakteryzowały się porównywalnie dużą liczbą podmiotów, gdzie zatrudniano pracowników nielegalnie, a także gdzie liczba przypadków naruszeń praw pracowniczych była największa, dołączyło województwo mazowieckie. Stwierdzono w nim ponad 808 przypadków zatrudnienia nielegalnego w 530 zakładach pracy. Natomiast terytorialna struktura osób pracujących bez umowy o pracę pozostała w zasadzie bez zmian. Tego samego rodzaju spostrzeżenia nasunęły się w 2005 r. W 2006 r. w strukturze podmiotów według ich rozmieszczenia w poszczególnych województwach wystąpiły dość istotne zmiany. Dość wyraźnie ograniczona została bowiem liczba stwierdzonych przypadków nielegalnego zatrudnienia w województwie mazowieckim, natomiast nadal zdecydowanie dominowało w tym zakresie województwo lubelskie. Należy jednocześnie podkreślić, że województwo mazowieckie nadal dominowało pod względem liczby osób, które zatrudniane były nielegalnie (tabela 2.1).

Posted in Biznesowo on 21 Kwi