Dodatkowo poruszana jest kwestia obawy przed sankcjami czy problem odbiorców pracy niedeklarowanej. Ostatnia część ankiety dotyczy norm socjalnych respondentów. Odpowiadający mają uporządkować w skali od 1 do 10 zachowania niemoralne, od najbardziej nieakceptowalnych do akceptowalnych. Posiadanie takich informacji jest użyteczne do oceny przyczyn uczestniczenia w szarej strefie. Pozwala to przypisać pewnym działaniom nieformalnym społeczny poziom akceptacji (np. oceniane bardzo negatywnie bądź w pełni akceptowalne). Tak sformułowany kwestionariusz ma na celu zminimalizowanie odmowy uczestnictwa w badaniu łub nieudzielania odpowiedzi na poszczególne pytania.
Ciekawym dodatkowym problemem przeanalizowanym w tej publikacji jest tzw. efekt ankietera. Osoba rozmawiająca o temacie delikatnym powinna budzić zaufanie respondentów. Jednocześnie ona sama może się czuć niekomfortowo pytając o tematy, które mimo wszystko są nieformalne/nielegalne. Tak krępująca
Zob. Pedersen (2003) oraz Core questions about „black activities” asked by the Rockwool Foundation Research Unit (FRU) in Statistics Denmark’s regular omnibus survey, przygotowane przez Clausa Larsena z The Rockwool Foundation Research Unit specjalnie na prośbę CASE, dnia 02.02.2007. sytuacja może się przyczynić do zatracenia wiarygodności odpowiedzi. W Danii Mogensen i inni (1995) starali się przeanalizować, jaki wpływ na reprezentatywność badań ma to zjawisko. Badania pokazały, iż ten efekt faktycznie istnieje, jednak nie wiadomo, jaki jest jego realny wpływ. W badaniu Pedersena niektórzy ankieterzy, zanim wykonali badanie, przeprowadzali się do wybranych dzielnic i mieszkali w nich przez jakiś czas, obserwując rynek lokalny i ludzi. To działanie pozwoliło na dokładniejsze poznanie mechanizmów funkcjonowania szarej strefy.
Leave a reply