Zdarza się, że osoby wykonujące pracę nierejestrowaną pozostają w pewnym momencie bez środków do życia. Tracą pracę i nawet jeśli są już zarejestrowane w urzędzie pracy, to najczęściej nie mają prawa do zasiłku. Często powodem utraty pracy jest długotrwała choroba lub istotne pogorszenie stanu zdrowia. Bywa, że osoba wykonująca pracę nierejestrowaną osiągnie wiek emerytalny, składa wniosek o emeryturę i wtedy dowiaduje się, że ma niewystarczający staż ubezpieczeniowy. Okazuje się jednak, że przypadki, kiedy takie osoby ujawniają fakt pracy nierejestrowanej, należą do rzadkości. Tymczasem w Japonii została wprowadzona zasada, że osoba zatrudniona bez rejestracji także może otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, o ile złoży odpowiednie i wiarygodne doniesienie na swojego byłego pracodawcę. Takie przepisy pozwalają osłabić swoistą wspólnotę interesów pomiędzy pracodawcą i jego niezarejestrowanym pracownikiem. Wzorując się na tym przykładzie należałoby w Polsce stworzyć możliwość uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych i do świadczeń z ZUS (zaliczenie stażu), jeśli pracownik na drodze administracyjnej lub sądowej udowodni, że był zatrudniony bez rejestracji – wraz z możliwością abolicji podatkowej. Ponieważ zdecydowana większość osób, którym jest oferowane to rozwiązanie, to osoby o niższych kwalifikacjach, mające często problemy z załatwieniem spraw o charakterze urzędowym, zasady działania urzędów pracy i ZUS w tym zakresie muszą być odpowiednio zmienione. Zainteresowany, zgłaszający się ze swoją sprawą, musi uzyskać odpowiednią poradę i pomoc, często być „prowadzony za rękę”. W administracji publicznej powinna w tym zakresie obowiązywać zasada „jednego okienka” – a więc informacja o złożonej skardze i o wynikach postępowania sprawdzającego powinna być dostępna dla wszystkich zainteresowanych instytucji, w ramach rekomendowanego w dalszej części systemu monitoringu. Ponadto należy okresowo nagłaśniać medialnie ten obszar aktywności, aby informować pracujących w szarej strefie o ich uprawnieniach, a pracodawców ostrzegać o realnym zagrożeniu finansowym, jakim może być dla nich skarga złożona przez pracownika (w praktyce najczęściej przez byłego pracownika).
Leave a reply