Zatrudnienie w szarej strefie w wybranych regionach i krajach
Zatrudnienie w szarej strefie jest niezwykle zróżnicowane. Nieliczne informacje na ten temat znajdujemy jedynie w raporcie ILO. Najwyższy udział pracujących w szarej strefie występuje w Afryce, Azji i w Ameryce Środkowej i Południowej (tabela 2.4). Są kraje, w których zatrudnienie w szarej strefie stanowi dominującą formę aktywności zawodowej, np.: w Nepalu – 73,3%, Mali – 71%, Tanzanii – 67%, Indiach – 55,7%, Peru – 53,8%, Etiopii – 50,6%. W tych i w wielu innych krajach, gdzie udział zatrudnienia nierejestrowanego jest znaczący (od 20% do 50%), ocena tego zjawiska musi być inna niż w krajach gospodarczo rozwiniętych. Jak stwierdza raport ILO, rządy tych krajów powinny promować tę formę aktywności zawodowej, ułatwiać jej działalność. Wynika to z faktu, że w okresie ostatnich dwudziestu lat przyrost miejsc pracy dla obfitych i rosnących zasobów pracy wystąpił głównie w tej sferze (ILO 2002).
Region/kraj Rok Zatrudnienie w szarej strefie w tys. osób Udziat zatrudnienia w szarej strefie w % zatrudnienia ogółem
Inaczej kształtuje się udział zatrudnienia nierejestrowanego w krajach bardziej rozwiniętych gospodarczo. Dostępne dane dla pięciu krajów OECD (Dania, Niemcy, Norwegia, Szwecja i Wielka Brytania) sugerują, że udział nierejestrowanego zatrudnienia waha się od 7,8% w Wielkiej Brytanii do 20% w Danii. Jest to więc margines ogólnego zatrudnienia, ale margines ważny z punktu widzenia wykorzystania marginalnych zasobów pracy i poziomu bezrobocia. Na przykład w Niemczech w szarej strefie pracuje 3,7 min osób, a ogólny poziom bezrobocia wyniósł 4 min osób, w Danii zatrudnienie w szarej strefie było ponad dwukrotnie wyższe od poziomu bezrobocia (544 tys. osób, a bezrobocie 200 tys. osób), w Norwegii i w Szwecji pięciokrotnie wyższe, w Wielkiej Brytanii znacznie wyższe niż bezrobocie (2,2 min i 1,6 min).
Informacje o krajach Centralnej i Wschodniej Europy są bardzo ubogie, obejmują jedynie pięć krajów. Wynika z nich, że najwyższy udział zatrudnienia nierejestrowanego występował w Macedonii (27,8%) i na Słowacji (22,3%), średni w Polsce (8,2%) i na Litwie (8,5%), najniższy na Ukrainie (4,9%). W sumie, w krajach tych pracowało w szarej strefie około 2,5 min osób.
Z analizy wynika, że zatrudnienie nierejestrowane występuje we wszystkich krajach we współczesnej gospodarce różnice między krajami dotyczą jego wielkości. W krajach słabiej rozwiniętych jest to dominująca lub niezwykle znacząca część ogólnego zatrudnienia, w krajach bardziej rozwiniętych jest to część marginalna, w zasadzie nieprzekraczająca 1/5 całkowitego zatrudnienia. A więc polityka państwa wobec zatrudnienia nierejestrowanego w tych dwóch grupach krajów różni się zasadniczo i powinna się różnić (ILO 2002).
Leave a reply