Obciążenia podatkami i składkami na ubezpieczenie społeczne
Prawie wszystkie przeprowadzone dotąd badania7 wskazują, iż głównymi przyczynami istnienia szarej strefy są obciążenia podatkami i składkami na ubezpieczenie społeczne. Wysokość podatków wpływa na wybór ,,praca-rozrywka”, stymuluje również podaż pracy w szarej strefie, dlatego też zniekształcenie ogólnego obciążenia podatkami stanowi dla ekonomistów bardzo poważny problem. Im większa jest różnica między ogólnym kosztem pracy a wysokością dochodów (z pracy) po opodatkowaniu w gospodarce oficjalnej, tym większą stanowi to zachętę do unikania tej różnicy i zatrudniania się w szarej strefie. Różnica ta zależy w głównej mierze od wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz ogólnego obciążenia podatkami, dlatego te właśnie kwestie mają największy wpływ na istnienie i powiększanie się szarej strefy.
Nawet gruntowne reformy podatkowe zakładające dużą obniżkę stawek podatku nie są w stanie doprowadzić do znacznego ograniczenia szarej stretyB, mogłyby one jedynie doprowadzić do stabilizacji jej rozmiarów i zapobiec jej dalszemu wzrostowi. Więzi społeczne i osobiste, wysokie zyski z niezarejestrowanej działalności i związane z nią inwestycje w zasoby materialne i ludzkie to silne powiązania, które powstrzymują ludzi przed uczestnictwem w legalnym obrocie gospodarczym. Podobne reakcje zauważono w Kanadzie po podniesieniu stawek podatków pośrednich (VAT, podatek GST) (Spiro 1993). Jest to bardzo problematyczne dla polityków pragnących przeprowadzać poważne reformy, gdyż korzyści z nich mogą być znikome.
Obciążenia podatkami i składkami na ubezpieczenie społeczne część 2
Wyniki badań empirycznych nad wpływem obciążeń podatkowych na szarą strefę zawarto w opracowaniach: Schneider (1994b, 2000, 2004, 2005) i Johnson, Kaufmann, Zoido-Lobatón (1998a, 1998b). Wszyscy badacze znaleźli mocne dowody potwierdzające wpływ opodatkowania na szarą strefę. Znaczący wpływ podatków pośrednich i bezpośrednich na szarą gospodarkę potwierdzają również wyniki badań empirycznych przeprowadzonych w Austrii i krajach skandynawskich. W Austrii główną przyczyną prowadzenia działalności w szarej strefie jest znaczne obciążenie podatkami bezpośrednimi (łącznie ze składkami na ubezpieczenie społeczne), innymi są intensywność uregulowań prawnych oraz znaczne
– 7 Zob, Thomas (1992) Lippert i Walker (1997) Schneider (1994a, b, 1997, 1998a,b, 2000, 2003b, 2005, 2007) Johnson, Kaufmann i Zoido-Lobatón (1998a i I998b) Tanzi (1999) Giles (1999a) Mummert i Schneider (2001) Giles i Tedds (2002) oraz Dell’Anno (2003).
– 8 Zob. Schneider (1994b, 1998b), gdzie znaleźć można podobne wyniki badań nad skutkami głębokiej reformy systemu podatkowego w Austrii w odniesieniu do szarej strefy. Schneider pokazuje, że duża redukcja obciążenia podatkami bezpośrednimi nie doprowadziła do znacznego zmniejszenia szarej strefy, gdyż legalne unikanie opodatkowania zostało zniesione, a inne czynniki, jak np. regulacje prawne, pozostały bez zmian. Dla znacznej części podatników rzeczywiste obciążenie podatkami i regulacjami nie zmieniło się.
– 32 skomplikowanie systemu podatkowego. Podobne wyniki otrzymano dla krajów skandynawskich – Danii, Norwegii i Szwecji (Schneider 1986). We wszystkich trzech krajach zmienne podatkowe, takie jak średnia stawka podatków bezpośrednich, średnia łączna stawka podatkowa (stawka podatków pośrednich i bezpośrednich) oraz marginalne stawki podatkowe mają oczekiwany pozytywny wpływ na popyt na pieniądz, mają też-duże znaczenie statystyczne. Wnioski te poparte są wynikami badań przeprowadzonych w Niemczech (Kirchgaessner 1983 i 1984) oraz w Norwegii i Szwecji (Klovland 1984).
Leave a reply