Działania podejmowane w Polsce przez władze publiczne

W niektórych krajach podejście do problematyki zatrudnienia nierejestrowa- nego jest dużo szersze – władze publiczne próbują regulować także formy pomocy sąsiedzkiej czy rodzinnej. W Polsce tego typu działania nie powinny być podejmowane w najbliższych latach. Nie należy więc ingerować w te formy, zatrudnienia, które nie wiążą się z obiegiem pieniądza, jak np. wzajemna pomoc sąsiedzka, nawet jeśli ma ona charakter bardziej zorganizowany niż spontaniczny (występująca przede wszystkim na wsi podczas natężenia prac polowych), zyskujące coraz większą popularność banki czasu, nieodpłatna pomoc uzyskiwana od dalekiej rodziny.

Działania podejmowane w Polsce przez władze publiczne, zmierzające do ograniczania zjawiska pracy nierejestrowanej, a więc w praktyce do przekształcania dotychczasowego zatrudnienia nierejestrowanego w pracę rejestrowaną, muszą mieć charakter kompleksowego, dobrze przygotowanego programu. Jego wdrażanie powinno następować w dwóch etapach, tak aby uzyskać kumulacje efektów pozytywnych, a równocześnie zminimalizować możliwy negatywny wydźwięk pojedynczych działań. W pierwszym etapie należy wdrożyć rozwiązania, szczegółowo przedstawione w dalszej części niniejszego rozdziału, które można pogrupować w następujący sposób:

– zachęty finansowe,

– usprawnienia organizacyjno-administracyjne,

– uelastycznienie stosunków pracy,

– indywidualna pomoc dla pracowników nierejestrowanych,

– kampanie informacyjno-edukacyjne.

Przygotowanie legislacyjne i organizacyjne

W drugim etapie sukcesywnego wdrażania programu, co powinno nastąpić, w okresie od 3 do 12 miesięcy po pierwszym etapie, ale ogłoszonym już w momencie rozpoczęcie pierwszego, należy wzmocnić system kontroli oraz zaostrzyć sankcje wobec pracodawców zatrudniających pracowników nierejestrowanych. Działania tego etapu powinny się koncentrować na podmiotach gospodarczych, nie powinny zaś być kierowane na gospodarstwa domowe (zatrudniające np. gosposie, opiekunki, korepetytorów). Przeprowadzone badania potwierdziły bowiem, że mamy do czynienia w Polsce z dużą społeczną akceptacją wobec zatrudniania nierejestrowanego. W tej sytuacji podjęcie jakichkolwiek działań kontrolnych wobec gospodarstw domowych czy wprowadzanie sankcji nie tylko byłoby całkowicie nieskuteczne, ale ośmieszyłoby cały program w oczach społeczeństwa. Dlatego działania władz publicznych wobec gospodarstw domowych powinny się koncentrować w najbliższych latach wyłącznie na systemie bodźców pozytywnych, stosowanych w powyżej wspomnianym pierwszym etapie.

Przygotowanie legislacyjne i organizacyjne proponowanych rozwiązań wymaga czasu. Ale bardzo ważne jest, aby nie ulec pokusie i nie decydować się na ich wdrażanie „małymi krokami”, gdy tylko konkretne rozwiązanie jest przygotowane, lecz zaczekać i wszystkie (lub prawie wszystkie) działania z pierwszego etapu skumulować na jeden moment. Proponowane rozwiązania wdrażane pojedynczo nie dadzą pożądanych efektów, będą bowiem zbyt słabym bodźcem, aby zmienić istniejące zachowania pracodawców i pracowników. Dopiero kumulacja bodźców, pojawiających się jednocześnie może przynieść oczekiwane rezultaty. W ten sposób społeczeństwo otrzyma też ważny i jasny sygnał – władza przedstawia atrakcyjną, kompleksową propozycję (a nie jedynie pierwsze elementy i obietnicę, że po pewnym czasie będą następne), czas na jej spokojną analizę i przyjęcie (czyli przejście z zatrudnienia nierejestrowanego do rejestrowanego), a dopiero po pewnym czasie pojawi się dodatkowy bodziec, jakim jest wzmocnienie systemu kontroli i kar. Ważną role w realizacji projektu powinni odegrać partnerzy społeczni. Należy dążyć do:

– uzgodnienia proponowanego programu w ramach Komisji Trójstronnej do Spraw Społeczno-Gospodarczych, a przynajmniej minimalizacji rozbieżności,

– aktywnego włączenia partnerów społecznych w realizację programu szczególnie ważne dla budowy społecznej akceptacji byłyby publiczne wypowiedzi liderów organizacji pracodawców, jednoznacznie opowiadających się w interesie uczciwych przedsiębiorców, a więc za programem.

Posted in Biznesowo on 24 Lip