Zmiana sytuacji na polskim rynku pracy powoduje, że coraz częściej to nie pracodawca, lecz pracownik stawia warunki. Jest to najlepszy moment do wprowadzenia zmian systemowych, uelastyczniających stosunki pracy i zmniejszających ryzyko finansowe pracodawców. Gdyby takie zmiany nie były możliwe (np. z powodów społecznych lub politycznych), to należy przynajmniej dać obu stronom stosunku pracy możliwość zawarcia w umowie o pracę klauzuli opt out, a więc umożliwić wyłączenie, na zasadzie pełnej dobrowolności, stosowania pomiędzy stronami umowy o pracę określonych przepisów Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (np. rozwiązywanie stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników). Katalog dopuszczalnych wyłączeń powinien być precyzyjnie określony, oczywiście nie może naruszać postanowień podstawowych norm prawa pracy, unijnych dyrektyw i przepisów konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Wprowadzając nowe rozwiązania prawne trzeba mieć świadomość obecnego brzmienia art. 18 Kodeksu pracy (wraz z bogatym orzecznictwem), który dopuszcza odstępstwa od przepisów kodeksowych tylko w sytuacji, gdy są one korzystniejsze dla pracownika. Ze względu na społeczną wrażliwość tej propozycji najwłaściwsze jest jej negocjowanie w ramach Komisji Trójstronnej jako części większego pakietu, mającego na celu ograniczenie zjawiska pracy nierejestrowanej. W szczególności należy rozważyć umieszczenie w takim katalogu następujących regulacji:
– wprowadzenie możliwości wypowiadania umów o pracę, zawartych na okres krótszy niż 6 miesięcy (art. 33 KP),
– zmiana zasad wypowiadania umów zawartych na czas nieokreślony, np. poprzez wprowadzenie innych, krótszych okresów wypowiedzenia (art. 36 §1 KP) lub zmniejszenie kwoty odprawy przysługującej pracownikowi (art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników),
– precyzyjne określenie innych, niż są obecnie wymienione, przyczyn skróconego okresu wypowiedzenia (art. 361 § 1 KP),
– rezygnacja z pewnych procedur w sytuacji, gdy pracodawca zamierza zwolnić danego pracownika (np. konsultacje ze związkami zawodowymi),
– wprowadzenie innych, mniej kosztownych dla pracodawcy zasad finansowania nadgodzin oraz pracy w niedziele i święta,
-poszerzenie katalogu przyczyn rozwiązywania umów o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia (art. 55 KP).
Leave a reply