Category Biznesowo

Skala i struktura nielegalnego zatrudnienia pracowników część 2

W 2003 r. stwierdzone przypadki nielegalnego zatrudnienia lub innej nielegalnej pracy zarobkowej dotyczyły przede wszystkim działalności usługowej (4592 pracowników nielegalnych), w tym głównie handlu hurtowego i detalicz nego (3092 pracowników) oraz budownictwa (944 przypadki nielegalnego zatrudnienia). Najwięcej jednostek, w których stwierdzone zostały przypadki nielegalnego zatrudnienia, bo aż 2246, funkcjonowało również w handlu hurtowym i detalicznym. W pozostałej działalności usługowej było to 614 podmiotów gospodarczych, a w budownictwie – 346.

Czytaj więcej

Efekty przeprowadzonych kontroli

Efektem przeprowadzonych w 2003 r. kontroli była legalizacja zatrudnienia 4679 pracowników. Odnosiło się to zatem do 59,1% wszystkich stwierdzonych przypadków nielegalnego zatrudnienia. Nieco większe efekty przyniosły działania instytucji kontrolujących w zakresie podpisania umów o pracę. Ponad 62% osób, które pracowały bez podpisanej umowy o pracę, podpisało ją w ciągu okresu sprawozdawczego.

Czytaj więcej

Efekt ankietera

Dodatkowo poruszana jest kwestia obawy przed sankcjami czy problem odbiorców pracy niedeklarowanej. Ostatnia część ankiety dotyczy norm socjalnych respondentów. Odpowiadający mają uporządkować w skali od 1 do 10 zachowania niemoralne, od najbardziej nieakceptowalnych do akceptowalnych. Posiadanie takich informacji jest użyteczne do oceny przyczyn uczestniczenia w szarej strefie. Pozwala to przypisać pewnym działaniom nieformalnym społeczny poziom akceptacji (np. oceniane bardzo negatywnie bądź w pełni akceptowalne). Tak sformułowany kwestionariusz ma na celu zminimalizowanie odmowy uczestnictwa w badaniu łub nieudzielania odpowiedzi na poszczególne pytania.

Czytaj więcej

Państwowa Inspekcja Pracy – kontynuacja

Od 1 lipca 2007 za kontrolę legalności odpowiada Państwowa Inspekcja Pracy, na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pra- c/2. U podstaw przyjętej zmiany instytucji odpowiadającej za kontrolę legalności zatrudnienia (czwartej w ostatnich latach) legio przekonanie o większej skuteczności PIP niż agend wojewodów83. Nowe rozwiązanie pozwoliło na uniknięcie rozproszenia kontroli pracy. Teraz inspektor pracy PIP posiada odpowiednie instrumenty prawne, aby w czasie rutynowych czynności kontrolnych pracodawcy i innych podmiotów zatrudniających badać legalność zatrudnienia.

Czytaj więcej

Operacje obligacjami i bonami skarbowymi część 2

Średnia wartość ze wzrostu kursów akcji, którymi obraca giełda. Zmiany kursów są liczone w stosunku do kursu bazowego, który stanowi średni kurs poszczególnych akcji na pierwszych trzech sesjach giełdowych. tu. Zabezpieczeniem udzielonych kredytów mogą być na przykład weksle, skrypty dłużne, umowy poręczenia, listy gwarancyjne itp.

Czytaj więcej

Usprawnienia organizacyjno-administracyjne

Omówione wcześniej zachęty finansowe stanowią istotny, ale nie jedyny czynnik, który może stymulować przechodzenie od zatrudnienia nierejestrowane- go do rejestrowanego. Dla wielu pracodawców, szczególnie tych zatrudniających pracowników na stosunkowo krótki czas, procedury administracyjne mają bardzo duże znaczenie. Największa liczba tych procedur, związanych z zatrudnianiem pracownika, dotyczy ZUS oraz urzędów skarbowych.

Czytaj więcej

Kampanie informacyjno-edukacyjne

Przeprowadzone badania jednoznacznie wskazują na konieczność prowadzenia kampanii informacyjnych lub działań edukacyjnych, zwiększających poziom wiedzy pracowników i pracodawców – zwłaszcza o wzajemnych uprawnieniach obu stron i o zagrożeniach związanych z wykonywaniem pracy nierejestrowanej.

Czytaj więcej

Inna forma rozrachunków międzybankowych

Wobec banku pośredniczącego, bank zlecający mu pośredniczenie w rozliczeniach międzybankowych, jest klientem. Jego dyspozycje płatnicze włącza on do własnego systemu rozrachunków międzybankowych, które mogą przebiegać za pośrednictwem KIR lub w drodze bezpośredniej wymiany dokumentów rozliczeniowych z innymi bankami. W umowie o rachunek bieżący musi być rozwiązany sposób pokrywania dyspozycji płatniczych w przypadku wystąpienia salda debetowego. Zgodnie z ogólnie obowiązującą zasadą dyspozycje zleceniodawcy nie znajdujące pokrycia w saldzie jego rachunku bieżącego są mu zwracane przez bank pośredniczący. Nie wyklucza to jednak wykonania dyspozycji bez pokrycia z krótkookresowego refinansowania przez bank pośredniczący banku zleceniodawcy. Tego rodzaju pomoc usprawniająca tok rozliczeń musi być jednak przewidziana w umowie rachunku bankowego lub w odrębnej umowie o kredyt refinansowy.

Czytaj więcej

Intensywność uregulowań prawnych

Wzrost intensywności uregulowań stanowi inny ważny czynnik przyczyniający się do ograniczenia swobody (wyboru) osób uczestniczących w gospodarce oficjalnej9. Można tu wymienić np. uregulowania dotyczące rynku zatrudnienia, bariery handlowe czy ograniczenia w zatrudnianiu obcokrajowców. Johnson, Kaufmann i Zoido-Lobatón (1998b) znaleźli istotne dowody empiryczne na wpływ uregulowań rynku zatrudnienia na szarą strefę. Wpływ ten został w przejrzysty sposób opisany i poparty wywodami teoretycznymi przy okazji innych badań, przeprowadzonych np. w Niemczech (Komisja ds. Deregulacji, 1990/91). Uregulowania prowadzą do znacznego zwiększenia kosztów pracy w gospodarce oficjalnej, a możliwość przerzucenia większości kosztów na pracowników sprawia, iż stają się one kolejnym powodem zatrudniania się w szarej strefie, gdzie można ich uniknąć. Analizy empiryczne dostarczają wyraźnych dowodów na prawdziwość modelu Johnsona, Kaufmanna i Shleifera (1997) zakładającego między innymi, że w krajach o silniejszych regulacjach gospodarczych obserwowany jest większy udział szarej strefy w PKB. Jednopunktowy wzrost wskaźnika regulacji (w skali od 1 do 5, gdzie 5 oznacza najwyższy poziom uregulowań w kraju), ceteris paribus, utożsamiany jest ze wzrostem udziału szarej strefy o 8,1 punktów procentowych w PKB na głowę (Johnson i in. 1998b, s. 18). Można wnioskować, że spośród obciążeń nakładanych na firmy i pracowników kluczowym czynnikiem skłaniającym firmy do prowadzenia działalności w szarej strefie jest egzekwowanie uregulowań, a nie ich ogólny zakres, który zazwyczaj nie podlega egzekucji. Do podobnego wniosku doszli również Friedman, Johnson, Kaufmann i Zoido-Lobatón (2000). Z ich badania wynika, że każdy poziom uregulowań jest w znacznym stopniu skorelowany z gospodarką nieformalną, a oznaki tego powiązania sąjasne: im więcej uregulowań, tym większe rozmiary szarej strefy. Jednopunktowy wzrost wskaźnika regulacji (w skali od 1 do 5) powoduje 10-procentowy rozrost szarej strefy w gospodarce w 76 krajach rozwijających się, w okresie przejściowym i rozwiniętych.

Czytaj więcej

Inspektorzy PIP i przeprowadzane kontrole

Inspektorzy PIP nie mogą więc przeprowadzać kontroli u osoby fizycznej, zatrudniającej pracowników wyłącznie nielegalnie. Mogą złożyć w sądzie wniosek o ustalenie istnienia stosunku pracy, lecz przed orzeczeniem nie mają prawa do przeprowadzenia kontroli u osoby fizycznej zatrudniającej „na czarno” pracowników. A przecież w świetle wyników badań prowadzonych w ramach projektu wiele osób działających w szarej strefie wykonuje swoją pracę główną w innych gospodarstwach domowych.

Czytaj więcej

Geneza i ewolucja badań szarej strefy – kontynuacja

Właśnie w drugiej połowie lat siedemdziesiątych i na początku lat osiemdziesiątych XX wieku rozwój badań nad gospodarką nieoficjalną, w tym nad niereje- strowanym rynkiem pracy przebiegał ze szczególną intensywnością. Początek lat osiemdziesiątych przyniósł również i w polskiej literaturze ekonomicznej pierwsze publikacje traktujące o szarej strefie i pracy „na czarno”. Jednak dotyczyły one głównie drugiego obiegu, zaspokajającego potrzeby ludzi żyjących w socjalistycznej gospodarce niedoboru, a nie gospodarki nieoficjalnej występującej w krajach kapitalistycznych zachodu. Były to pierwsze poważne prace na temat sektora nieformalnego i jego ekonomicznego i socjologicznego wpływu (Sowa, red. 1990 Bednarski, Kokoszyński 1988, s. 710-719 Wyżnikiewicz 1987). Gdy Polska przeszła od gospodarki centralnie planowanej do rynkowego systemu gospodarczego, podejście do problemu musiało się zmienić. Szczególne zmiany w problematyce tematu nastąpiły po 1993 r., gdy w życie wszedł zmodyfikowany system rachunków narodowych (SNA-93), jako narzędzie do obliczania dochodu państwa. Wyjaśniając przyczyny nierejestrowanej pracy w tych dwóch okresach, należy uwzględnić zmianę natury interakcji. W systemie realnego socjalizmu szara strefa po części miała charakter gry z centralnym planistą, po 1990 r. zaś jest to gra z fiskusem (Kozłowski 2004).

Czytaj więcej

Nowe zasady rozrachunkow międzybankowych

Równocześnie z wprowadzeniem przez prezesa NBP nowych zasad rozrachunków międzybankowych, powołano Krajową Izbę Rozliczeniową S.A. (KIR), która przejęła znaczną część czynności wykonywanych przez NBP, pełniącego dotychczas rolę centralnej instytucji rozliczeniowej. W ramach KIR działa obecnie centrala i 17 regionalnych izb rozliczeniowych, które początkowo nie objęły swym zasięgiem wszystkich banków. Niemniej już w pierwszych miesiącach KIR obsługiwał około 90% rozrachunków międzybankowych i przyczynił się do usprawnienia rozliczeń i przyspieszenia szybkości krążenia pieniądza (zob. rozdz. 6.2).

Czytaj więcej